Tarih’in en önemli olaylarından biridir 1. Dünya Savaşı… Türk ordusu, bu savaş sırasında birçok cephede mücadele vermek zorunda kalmıştır. Çanakkale de bu cephelerden bir tanesidir. Çanakkale’den Kafkasya’ya, Irak’tan Sarıkamış’a kadar birçok cephede var olma mücadelesi veren Türk ordusunun o şartlar altında sahip oldukları kısıtlı olanaklara rağmen gerek kıyafetleri, gerek yaşadıkları, gerek kahramanlıkları birçok kitaba, araştırmaya, dökümana konu olarak seçilmiştir… Tıpkı bizim seçmiş olduğumuz konu gibi…
İnsan her mutlu anını ya da önemli anını resmetmek ister. Askerlik vazifesini yerine getirmek üzere yola çıkmakta olan bir erkeğin de askeri üniformalı bir fotoğrafının resim arşivinde olması kadar güzel bir duygu yoktur takdir edersiniz ki... Ancak 1. Dünya Harbi’nde şöyle bir durum ilgi çekicidir: asker stüdyoya askeri üniformasıyla gitmiş ve resmi çektirmiş ve daha sonra ailesiyle vedalaşıp cepheye doğru yol almıştır. Aynı üniforma daha sonra hangi durum ve koşullar altında kendisine eşlik etmiştir sorusu ciddi şekilde ilgi çekicidir. Hatta bu askerin şehit düşmeden önceki son fotoğrafı bu olduysa, bu konu hakikaten ilgi çekici bir belge-doküman arşivlemesi niteliğinde bir koleksiyon olma durumundadır.
Koleksiyon, bir takım öğeleri, maddeleri, cisimleri bir araya getirme aşkıdır. Gönül verdiğimiz bu koleksiyon da bir nevi aşktır. Ancak bu aşk; geçmişe, belki olmayan birinin son fotoğrafına, belki de o kişinin hayatında çektirdiği tek fotoğrafa, yani bir bağlamda tarihimize sahip çıkma aşkı, arzusudur…
1914 senesinde, Harbiye Nazırı Enver Paşa ile Dahiliye Nazırı (İçişleri Bakanı) Talat Paşa Almanya’nın Rusya’ya savaş ilan etmesinin hemen ardından hepimizin ismini çok iyi şekilde anımsayabildiğimiz Sait Halim Paşa ile Alman Büyükelçisi Walgenheim arasında bir ittifak antlaşması imzalanıyor ve savaşa bizler de dahil oluyoruz…
I. Dünya Savaşı esnasında mücadele verdiğimiz önemli cepheler, Kafkasya Cephesi (Enver Paşa komutasında), Çanakkale Cephesi, Irak Cephesi, Sina-Filistin-Suriye Cephesi’dir.
(I. Dünya Savaşı ile ilgili Osmanlı hakkında bir yabancı göz tarafından bilgi edinebileceğimiz güzel bir kaynak Edward Erickson tarafından kaleme alınmış olan “Size Ölmeyi Emrediyorum! Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu” isimli kitaptır. Bizden olmayan bir yazarın gözüyle, objektif olarak bu savaşı ve savaştaki Osmanlı’yı öğrenmek isteyenler bu kitabı mutlaka okusunlar…)
Çanakkale, bu cepheler arasında önemli bir anlam ve önemi olan, Türk’ün kahramanlık destanlarının en hayranlık uyandıranlarından biridir. Ayrı bir yeri ve önemi vardır hepimiz için… 1915 senesinde, Gelibolu Yarımadası’nda Osmanlı ile İtilaf Devletleri karşı karşıya gelmiştir bu savaşta. İtilaf Devletleri’nin bu savaşta Gelibolu’yu hedef olarak tercih etmelerinde en önemli etkenler, İttifak Devleri’nin bir kanadını kırmak, Rusya’ya giden güvenli bir ticari yolu açmak ve Boğazları kontrol altına almak sayılabilir… İşte bu gibi sebeplerin kol gezdiği bir ortamda, bunlardan hiçbir haberi olmayan, Taşkale’li Yusuf’un, Yeşildere’li Ahmet’in, Aybastı’lı Hasan’ın, Amasya’lı Metin’in, Gelibolu’lu Mustafa’nın analarıyla helalleşip, ardından cepheye doğru yola çıkmaları ve belki de geri dönüşü olmayan bir yola çıkmaları bu insanlarımız için tahmin edilebilir bir şey miydi? Hiçbirimiz bilemeyiz… Ancak, tarihimize ve bu insanlarımıza sahip çıkma arzusu ile elimizden geldiğince yapabildiğimiz bu insanlara ait askeri üniformalı kabine fotoğrafların koleksiyonunu yapmak ve bir nevi manevi olarak kendimizi biraz daha hafiflemiş hissetmek… Hepsi bu…
Örneklerde resimlerini göreceğiniz fotoğrafların bir kısmı çeşitli editörlere ait kabine fotoğraflar ve bir kısmı da Foto Resna’ya ait foto kartlardır… Araştırmak için vaktiniz oldukça eşeleyin, eminiz ki sizler de güzel dökümanlara ulaşabileceksiniz…
R.MERT ERDUMLU - 2008
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder